Loftslagsvænni sveitarfélög

Verkfærakista sveitafélaga í loftslagsmálum

Um verkfærakistuna

Verkfærakistu sveitarfélaga í loftslagsmálum er ætlað að efla og styðja íslensk sveitarfélög við að vinna aðgerðamiðaða stefnumótun í loftslagsmálum, fylgja henni eftir og vakta árangur sinn. Í þessari verkfærakistu er að finna ýmiss konar verkfæri og fróðleik sem gerir sveitarfélögum kleift að meta losun frá rekstri sínum og móta sér viðeigandi markmið og aðgerðir í loftslagsmálum sem eru grunnur fyrir árangursríka loftslagsstefnu.

Verkfærakistan er mótuð í samstarfi Sambands íslenskra sveitarfélaga og Umhverfis- og orkustofnunar. Sambandið annast allan daglegan rekstur verkfærakistunnar og samskipti við sveitarfélög, en í ritstjórn verkfærakistunnar sitja fulltrúar Sambandsins, Umhverfis- og orkustofnunar, umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytisins og Veðurstofu Íslands.

Markmið verkfærakistunnar

  • Að styðja sveitarfélög við að uppfylla kröfur um loftslagsstefnur sveitarfélaga skv. 5. gr. c. laga um loftslagsmál nr. 70/2012.
  • Að til séu aðgengilegar og samræmdar leiðbeiningar og sniðmát fyrir sveitarfélög um allt land til að nota við mótun loftslagsstefnu og aðgerðaáætlunar, framkvæmd aðgerða og vöktun árangurs.
  • Að til sé einfalt og samræmt verkfæri, losunarreiknir, til að meta losun gróðurhúsalofttegunda frá rekstri sveitarfélaga sem byggir á viðurkenndum viðmiðum og losunarstuðlum.
  • Að miðla þekkingu og reynslu um loftslagsmál til og á milli sveitarfélaga.

Hvaða tól eru í verkfærakistunni?

Sniðmát fyrir loftslagsstefnu

Verkfærakistan inniheldur leiðbeiningar um gerð og innleiðingu loftslagsstefnu fyrir sveitarfélög ásamt sniðmátum fyrir loftslagsstefnu og aðgerðaáætlun sveitarfélags í loftslagsmálum.

Leiðbeiningarnar í verkfærakistunni og sniðmátin tilgreina hvaða atriði þurfa að koma fram í loftslagsstefnu og aðgerðaáætlun og hvað þarf að hafa í huga við gerð þessara skjala. Leiðbeiningarnar byggja m.a. á Loftslagsstefnu Stjórnarráðsins og leiðbeiningum Umhverfis- og orkustofnunar  fyrir ríkisstofnanir og fyrirtæki í meirihlutaeigu ríkisins.

Losunarreiknir og losunarbókhald

Til að sveitarfélagið geti sett sér mælanleg markmið um samdrátt í losun er nauðsynlegt að reikna losun gróðurhúsalofttegunda vegna þeirra þátta sem stefnan tekur til með reglubundnum hætti.

Á innri gátt fyrir sveitarfélög má finna losunarreikni sniðinn að rekstri sveitarfélaga og gagnagátt til að geyma losunartölur sveitarfélaga ár frá ári. Með þessum reikni geta sveitarfélög haldið losunarbókhald fyrir rekstur sinn og kortlagt hvar losun á sér stað. Þar með geta sveitarfélög mótað sér mælanleg markmið og viðeigandi aðgerðir til að minnka losun sína. Losunarreiknirinn gerir sveitarfélögum einnig kleift að fylgjast með árangri af innleiðingu loftslagsstefnu og forgangsraða aðgerðum í samræmi við niðurstöður.

Sambandið vinnur nú að því að kanna hvaða leiðir séu færar til að auðvelda eða sjálfvirknivæða útreikninga á losun frá rekstri sveitarfélaga.

Frekari upplýsingar um losunarbókhald og mikilvægi þess má finna á viðeigandi undirsíðu.

Leiðbeiningar

Krafa er gerð um að loftslagsstefna feli í sér yfirmarkmið um heildarsamdrátt í losun frá rekstri sveitarfélagsins. Sveitarfélög geta skilgreint mælanleg markmið fyrir hvern losunarþátt og aðgerðaáætlun til að styðja við yfirmarkmiðið. Upplýsingar um markmið og aðgerðaáætlun sveitarfélagsins geta verið hluti af loftslagsstefnunni sjálfri eða staðið sér sem annað plagg. Verkfærakistan felur í sér leiðbeiningar fyrir gerð mælanlegra markmiða og aðgerðaáætlunar.

Aðgerðabanki

Sveitarfélög geta ráðist í margvíslegar aðgerðir til að draga úr losun sinni. Verkfærakistan inniheldur hugmyndabanka með loftslagsaðgerðum fyrir sveitarfélög til að minnka losun gróðurhúsalofttegunda frá rekstri sínum.

Reynslusögur sveitarfélaga

Upplýsingum um loftslagsvegferð sveitarfélaga, stefnur, aðgerðaáætlanir, áskoranir og sigra hefur verið safnað saman á einn stað og settar fram undir flipanum Reynslusögur. Gagnlegt er að skoða hvernig loftslagsstefnur og aðgerðaáætlanir annarra sveitarfélaga líta út, hvaða áskorunum þau  mætt og jafnvel hafa samband við  tengiliði sveitarfélaganna til að fá frekari ráð.

Upplýsingar um aðlögun

Stefnt er að því að setja inn leiðbeiningar, sniðmát og annað hagnýtt efni sem snýr að aðlögun sveitarfélaga að loftslagsbreytingum. Gagnlegar grunnupplýsingar um aðlögun eru þegar komnar inn undir flipanum Aðlögun og má vænta ítarlegra efnis á næstu mánuðum og árum.